विश्व न्यूमोनिया दिन* – १२ नोव्हेंबर २०२५ *
Published On: November 11, 2025
*विश्व न्यूमोनिया दिन* – १२ नोव्हेंबर २०२५
बालमृत्यू प्रतिबंध, लसीकरण आणि स्वच्छ हवेचे महत्व अधोरेखित
न्यूमोनिया हा आजही पाच वर्षांखालील मुलांमध्ये मृत्यूचे प्रमुख संसर्गजन्य कारण आहे. २०२५ साठीचा अधिकृत जागतिक थीम लवकरच जाहीर होईल, परंतु यावर्षीही भर राहणार आहे — बालजीवन वाचवणे, लसीकरण वाढवणे आणि आरोग्यव्यवस्था बळकट करणे.
या निमित्ताने *डॉ. राजेंद्र तातु नानवरे, पल्मोनोलॉजिस्ट* , यांनी सांगितले की न्यूमोनिया हा “शांतपणे जीव घेणारा आजार” असून, योग्य वेळी निदान आणि उपचार मिळाले तर पूर्णपणे टाळता आणि बरा करता येतो.
—
२०२५ साठी प्रमुख मुद्दे
✅ बालजीवन सुरक्षितता:
कुपोषण, कमी प्रतिकारशक्ती आणि आरोग्यसेवा अभावामुळे लहान मुले जास्त धोक्यात असतात. मातृ-बाल आरोग्यसेवा बळकट करणे अत्यावश्यक आहे.
✅ लसीकरणाचा प्रसार:
PCV, Hib, गोवर, फ्लू यांसारख्या लसींचे कव्हरेज वाढवले तर न्यूमोनियाचे प्रमाण मोठ्या प्रमाणात घटू शकते.
✅ आरोग्यव्यवस्था मजबूत करणे:
लवकर निदान, त्वरित ऍण्टीबायोटिक उपलब्धता, रेफरल सिस्टीम आणि फ्रंटलाईन कर्मचार्यांचे प्रशिक्षण—न्यूमोनिया मृत्यू टाळण्यासाठी महत्त्वाचे आहे.
✅ पर्यावरणीय धोक्यांवर लक्ष:
घरगुती धूर, बायोमास इंधन, बाहेरील हवा प्रदूषण आणि तंबाखूचा धूर—हे सर्व न्यूमोनियाचे प्रमुख जोखमीचे घटक आहेत. स्वच्छ हवा हा मुलांच्या आरोग्यासाठी जीवदायी घटक आहे.
✅ लक्षणे ओळखणे आणि त्वरित उपचार:
जलद श्वास, छाती आत खेचली जाणे, सतत ताप, खोकला किंवा अशक्तपणा आढळल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक.
—
डॉ. राजेंद्र तातु नानवरे श्वसन विकार तज्ञ (Pulmonologist) यांचा संदेश
“न्यूमोनिया हा प्रतिबंध करता येणारा आणि उपचाराने पूर्णपणे बरा होणारा आजार आहे. तरीही लाखो जीव त्यातून जातात. लसीकरण, पोषण, स्वच्छ हवा आणि वेळीच उपचार—या चार गोष्टी प्रत्येक मुलाचे जीवन वाचवू शकतात. या विश्व न्यूमोनिया दिनी आपण प्रत्येक मुलाचा श्वास सुरक्षित ठेवण्याचे वचन देऊया.”
—
जनजागृतीसाठी आवाहन
लसीकरण वाढवा
बालपोषण व स्तनपान प्रोत्साहन
घरातील व बाहेरील प्रदूषण कमी करा
लक्षणे त्वरित ओळखा
आरोग्यसेवा सर्वांसाठी उपलब्ध करा
विश्व न्यूमोनिया दिन २०२५ आपल्याला आठवण करून देतो की “ *प्रत्येक श्वास अमूल्य आहे* ” आणि न्यूमोनिया-मुक्त भारतासाठी एकत्रित प्रयत्न अपरिहार्य आहेत.