“बुद्ध आणि बाबासाहेबांचा मार्ग – आरोग्य, शांती आणि समतेसाठी”
Published On: May 12, 2025
|| बुद्ध पौर्णिमा –
एक शाश्वत संदेश: आरोग्य, समता आणि शांततेचा मार्ग ||
जय भीम,
आज बुद्ध पौर्णिमेच्या पावन दिवशी, आपल्याला एकत्र येऊन भगवान गौतम बुद्ध व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या विचारांचा जागर करायचा आहे. या दिवशी शांती, करुणा, बंधुता, आरोग्य आणि सामाजिक समतेचे नवीन व्रत घेण्याची गरज आहे.
भगवान बुद्धांनी “अप्प दीपो भव” म्हणजेच “स्वतःचा दीप व्हा” असे सांगितले. हे दीप म्हणजेच विवेक, करूणा, आणि समानतेचा प्रकाश. त्यांनी कोणत्याही जाती-धर्माच्या आधारे भेद मानला नाही. सर्वांमध्ये एकच आत्मा आहे, आणि सर्व प्राणीमात्रांत मैत्रीभाव असावा, हीच त्यांच्या धर्माची खरी शिकवण होती.
आज आपल्याला हे लक्षात घ्यायला हवे की, आधुनिक भारताच्या रचनेत बाबासाहेब आंबेडकर यांनी बुद्धाच्या विचारांना संविधानात रूपांतरित केले.
“स्वातंत्र्य, समता, बंधुता आणि न्याय” हे संविधानाचे चार स्तंभ, केवळ कायद्याचे शब्द नाहीत, तर एका समतावादी राष्ट्राच्या बांधणीचे स्वप्न आहेत.
पण आज, दुर्दैवाने जाती-धर्माच्या नावावर समाजात द्वेष, फूट आणि अन्याय निर्माण होतो आहे. जेव्हा जग एक आहे, मानवता एक आहे, तेव्हा हे भेद कशासाठी? बाबासाहेबांनी स्पष्टपणे सांगितले होते – “जातिप्रथा ही भारतीय राष्ट्राच्या एकतेसाठी घातक आहे.”
आपण सर्वांनी संविधानिक मूल्यांवर आधारित समाज उभारण्याचा संकल्प करायला हवा जिथे कोणतीही व्यक्ती जाती-धर्माच्या आधारावर नव्हे, तर तिच्या गुणवत्तेवर ओळखली जाईल.
आरोग्याचा दृष्टिकोन
बुद्धांनी आरोग्यालाही जीवनाचा एक मूलभूत आधार मानले आहे. आजही आपण Tuberculosis (क्षयरोग) आणि तंबाखूमुळे होणारे श्वसनाचे आजार यांच्याशी लढा देतो आहोत.
Tuberculosis एक गंभीर संसर्गजन्य रोग आहे, जो योग्य निदान आणि उपचाराने पूर्ण बरा होऊ शकतो. पण भीती, सामाजिक कलंक, आणि जागृतीचा अभाव यामुळे अनेकजण योग्य उपचारापासून वंचित राहतात.
तंबाखूचे विविध प्रकार – बीडी, सिगारेट, गुटखा, सुंठ, आणि दात घासण्यासाठी वापरणे – हे सर्व श्वसनमार्गासाठी धोकादायक आहेत. यामुळे फुफ्फुसाचा कॅन्सर, COPD, आणि हृदयविकार होण्याचा धोका वाढतो.
बाबासाहेबांनी देखील व्यसनमुक्त समाजाचा आग्रह धरला होता. त्यांनी सांगितले होते की व्यसन हे व्यक्तिमत्वाच्या आणि समाजाच्या अधःपतनाचे कारण ठरते.
आज आपण काय करावे?
चला तर मग, बुद्ध पौर्णिमेच्या निमित्ताने आपण एक सामूहिक संकल्प करूया:
1. जात, धर्म, भाषेच्या भिंती पाडून – एकत्वाचा दीप प्रज्वलित करूया
2. आरोग्य, शिक्षण आणि स्वावलंबन याकडे अधिक गांभीर्याने पाहूया
3. तंबाखू आणि व्यसनमुक्त जीवनशैली अंगीकारूया
4. क्षयरोगासारख्या रोगांविषयी जनजागृती करूया आणि उपचार घ्यायला प्रोत्साहन देऊया
5. बुद्ध व बाबासाहेबांच्या विचारांवर चालणारा – समतेचा, शांततेचा आणि प्रगतीचा मार्ग निवडूया
6. समारोप:
भगवान बुद्ध म्हणतात:
“Na hi verena verāni, sammantīdha kudācanaṃ;
Averena ca sammanti, esa dhammo sanantano.”
(“द्वेषाने द्वेष संपत नाही, तो केवळ मैत्रीनेच संपतो – हा सनातन धर्म आहे.”) आणि बाबासाहेब सांगतात:
“माझं जीवन जर समर्पित असेल, तर ते या देशाच्या पुनर्रचनेकरता असेल – जेथे कोणीही उपेक्षित नसेल.” चला, बुद्ध व बाबासाहेबांच्या विचारांवर चालत, आपण आरोग्यदृष्ट्या सक्षम आणि सामाजिकदृष्ट्या समतेचे राष्ट्र घडवूया. || जय भिम || || बुद्धं शरणं गच्छामि || डॉ. राजेंद्र तातू ननावरे
माजी वैद्यकीय अधीक्षक, गट क्षयरोग रुग्णालय, शिवडी, मुंबई
वैद्यकीय संशोधक | प्राध्यापक | आरोग्यप्रबोधक
मानवतेसाठी प्रेम, आदर आणि निस्वार्थ समर्पणभावनेने.
एक शाश्वत संदेश: आरोग्य, समता आणि शांततेचा मार्ग ||
जय भीम,
आज बुद्ध पौर्णिमेच्या पावन दिवशी, आपल्याला एकत्र येऊन भगवान गौतम बुद्ध व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या विचारांचा जागर करायचा आहे. या दिवशी शांती, करुणा, बंधुता, आरोग्य आणि सामाजिक समतेचे नवीन व्रत घेण्याची गरज आहे.
भगवान बुद्धांनी “अप्प दीपो भव” म्हणजेच “स्वतःचा दीप व्हा” असे सांगितले. हे दीप म्हणजेच विवेक, करूणा, आणि समानतेचा प्रकाश. त्यांनी कोणत्याही जाती-धर्माच्या आधारे भेद मानला नाही. सर्वांमध्ये एकच आत्मा आहे, आणि सर्व प्राणीमात्रांत मैत्रीभाव असावा, हीच त्यांच्या धर्माची खरी शिकवण होती.
आज आपल्याला हे लक्षात घ्यायला हवे की, आधुनिक भारताच्या रचनेत बाबासाहेब आंबेडकर यांनी बुद्धाच्या विचारांना संविधानात रूपांतरित केले.
“स्वातंत्र्य, समता, बंधुता आणि न्याय” हे संविधानाचे चार स्तंभ, केवळ कायद्याचे शब्द नाहीत, तर एका समतावादी राष्ट्राच्या बांधणीचे स्वप्न आहेत.
पण आज, दुर्दैवाने जाती-धर्माच्या नावावर समाजात द्वेष, फूट आणि अन्याय निर्माण होतो आहे. जेव्हा जग एक आहे, मानवता एक आहे, तेव्हा हे भेद कशासाठी? बाबासाहेबांनी स्पष्टपणे सांगितले होते – “जातिप्रथा ही भारतीय राष्ट्राच्या एकतेसाठी घातक आहे.”
आपण सर्वांनी संविधानिक मूल्यांवर आधारित समाज उभारण्याचा संकल्प करायला हवा जिथे कोणतीही व्यक्ती जाती-धर्माच्या आधारावर नव्हे, तर तिच्या गुणवत्तेवर ओळखली जाईल.
आरोग्याचा दृष्टिकोन
बुद्धांनी आरोग्यालाही जीवनाचा एक मूलभूत आधार मानले आहे. आजही आपण Tuberculosis (क्षयरोग) आणि तंबाखूमुळे होणारे श्वसनाचे आजार यांच्याशी लढा देतो आहोत.
Tuberculosis एक गंभीर संसर्गजन्य रोग आहे, जो योग्य निदान आणि उपचाराने पूर्ण बरा होऊ शकतो. पण भीती, सामाजिक कलंक, आणि जागृतीचा अभाव यामुळे अनेकजण योग्य उपचारापासून वंचित राहतात.
तंबाखूचे विविध प्रकार – बीडी, सिगारेट, गुटखा, सुंठ, आणि दात घासण्यासाठी वापरणे – हे सर्व श्वसनमार्गासाठी धोकादायक आहेत. यामुळे फुफ्फुसाचा कॅन्सर, COPD, आणि हृदयविकार होण्याचा धोका वाढतो.
बाबासाहेबांनी देखील व्यसनमुक्त समाजाचा आग्रह धरला होता. त्यांनी सांगितले होते की व्यसन हे व्यक्तिमत्वाच्या आणि समाजाच्या अधःपतनाचे कारण ठरते.
आज आपण काय करावे?
चला तर मग, बुद्ध पौर्णिमेच्या निमित्ताने आपण एक सामूहिक संकल्प करूया:
1. जात, धर्म, भाषेच्या भिंती पाडून – एकत्वाचा दीप प्रज्वलित करूया
2. आरोग्य, शिक्षण आणि स्वावलंबन याकडे अधिक गांभीर्याने पाहूया
3. तंबाखू आणि व्यसनमुक्त जीवनशैली अंगीकारूया
4. क्षयरोगासारख्या रोगांविषयी जनजागृती करूया आणि उपचार घ्यायला प्रोत्साहन देऊया
5. बुद्ध व बाबासाहेबांच्या विचारांवर चालणारा – समतेचा, शांततेचा आणि प्रगतीचा मार्ग निवडूया
6. समारोप:
भगवान बुद्ध म्हणतात:
“Na hi verena verāni, sammantīdha kudācanaṃ;
Averena ca sammanti, esa dhammo sanantano.”
(“द्वेषाने द्वेष संपत नाही, तो केवळ मैत्रीनेच संपतो – हा सनातन धर्म आहे.”) आणि बाबासाहेब सांगतात:
“माझं जीवन जर समर्पित असेल, तर ते या देशाच्या पुनर्रचनेकरता असेल – जेथे कोणीही उपेक्षित नसेल.” चला, बुद्ध व बाबासाहेबांच्या विचारांवर चालत, आपण आरोग्यदृष्ट्या सक्षम आणि सामाजिकदृष्ट्या समतेचे राष्ट्र घडवूया. || जय भिम || || बुद्धं शरणं गच्छामि || डॉ. राजेंद्र तातू ननावरे
माजी वैद्यकीय अधीक्षक, गट क्षयरोग रुग्णालय, शिवडी, मुंबई
वैद्यकीय संशोधक | प्राध्यापक | आरोग्यप्रबोधक
मानवतेसाठी प्रेम, आदर आणि निस्वार्थ समर्पणभावनेने.
Latest Articles
-
10th National & International Conference – 2025
-
Multidrug -Resistant of the shoulder joint: A case series and treatment response to Modified all oral longer regimen
-
“बुद्ध आणि बाबासाहेबांचा मार्ग – आरोग्य, शांती आणि समतेसाठी”
-
मातृदिन – एका हरवलेल्या बालपणाची आठवण आणि माझ्या जीवनसाथीला साश्रू अभिवादन
-
“Zindagi ko Jeene Wala Ek Saacha Dost” Mukesh Mehtaji